Cuypersgenootschap: Entreegebouw Endegeest moet monument worden (en Julianaschool niet)

Uit het Leidsch Dagblad

Het Cuypersgenootschap vraagt de gemeente Oegstgeest het Entreegebouw aan de Endegeesterstraatweg tot gemeentelijk monument te verklaren. Het gemeentebestuur is verplicht om het verzoek in behandeling te nemen.

Vanaf het moment dat Oegstgeest eigenaar Johan Oudendal officieel op de hoogte heeft gesteld van het verzoek, geldt al meteen een voorlopige bescherming. Tot voor kort hadden burgemeester en wethouders van Oegstgeest het plan om het Entreegebouw te slopen en zo rond Endegeest een groot aaneengesloten groengebied te krijgen en elders in het gebied bouwmogelijkheden te creëren. Dat voornemen lijkt inmiddels van tafel.

Een pand dat, als het aan het gemeentebestuur, ligt nog wel tegen de vlakte gaat, is de Julianaschool tegenover het Entreegebouw. Het Cuypersgenootschap, dat zich inzet voor het behoud van cultureel erfgoed uit de negentiende en twintigste eeuw, dient geen verzoek in om ook de school extra te beschermen. Volgens secretaris Leo Dubbelaar komt het pand niet in aanmerking voor een monumentenstatus. ,,Het heeft wel een cultuur-historische waarde, onder andere omdat Jan Wolkers er op school heeft
gezeten. Maar op vlak van architectuur, gaafheid en zeldzaamheid voldoet de school niet aan de eisen.’’

Het Entreegebouw is ontworpen door de Leidse stadsarchitect Jan Neising, die onder andere ook tekende voor het politiebureau aan de Zonneveldstraat en het Stedelijk Gymnasium aan de Fruinlaan. Het is niet uitgesloten dat ook architect Willem Dudok bij het ontwerp betrokken is geweest.

Mortuarium

Naast het Entreegebouw draagt het Cuypersgenootschap nog zes kleinere gebouwen op het Endegeestterrein uit de periode 1897-1920 voor voor de gemeentelijke monumentenlijst. Het gaat dan onder meer om het trafogebouw en het eigen mortuarium van het toenmalige ’instituut voor krankzinnigen’. Volgens de aanvraag hebben de gebouwen ’vanwege hun duidelijke functie voor deze inrichting – die van groot belang is voor de historie van Oegstgeest en de geestelijke gezondheidszorg in Nederland – een evidente cultuurhistorische waarde’.

De gemeente Oegstgeest is verplicht om serieus met het verzoek van het Cuypersgenootschap aan de slag te gaan, ook als daarmee gemeentelijke plannen zouden worden doorkruist. ,,Die situatie komen we bij heel veel gemeenten tegen’’, vertelt Dubbelaar. ,,Maar ook wanneer gemeenten niet blij zijn met ons verzoek moeten ze zich aan de regels houden, zoals hun eigen erfgoedbeleid.’’ Als de gemeente niet op tijd reageert op het verzoek, kan de aanvrager een dwangsom eisen. Is de reactie een afwijzing van
het verzoek, dan staat de gang naar de rechter open.

Het Cuypersgenootschap opereert weliswaar landelijk, maar is hier in de regio buitengewoon actief. Zo is de stichting betrokken bij het verzet tegen de sloop van de barakken op voormalig vliegkamp Valkenburg. Enkele jaren geleden kreeg het Cypersgenootschap het voor elkaar dat de sloopplannen voor de Moeder Godskerk in Voorschoten de prullenbak in konden.