Entreegebouw van landgoed Endegeest (bron Mooi Gebouwd)
De Monumentenvereniging VOO is nauw betrokken bij de ontwikkeling van Endegeest en het gebied Overgeest. In dit artikel levert VOO een bijdrage aan de planvorming, met focus op Endegeest. En nodigt bewoners uit om zich ook uit te spreken.
Wat speelt er?
Het gebied Endegeest is 23 hectare groot en ligt tussen de Endegeesterstraatweg, Endegeesterlaan, Landje van Bremmer en grenst aan de Nachtegaallaan en Wassenaarseweg, die in Leiden liggen. De zorginstelling Rivierduinen gebruikt een aantal van de nieuwere gebouwen voor jeugdzorg en verpleging van patiënten met autisme. Ongeveer 8 grotere gebouwen staan grotendeels leeg. Op het nu open voorterrein (Grasmuslaan/Kasteellaan) stonden tijdelijke gebouwen, die al een aantal jaren weg zijn. Het gebied is voor de inwoners van ons dorp, aangrenzende Vogelwijk en VOO van groot belang vanwege een aantal monumentale gebouwen, bos èn bedoelde open ruimte.
De gemeente Oegstgeest werkt mede op verzoek van projectontwikkelaar Oudendalgroep, uit Leiden, aan een “Gebiedsvisie” en een concept-Bestemmingsplan. Ter vervanging van het bestaande Bestemmingsplan, dat grotendeels een maatschappelijke zorgfunctie omvat.
Hoe was het ook weer?
Voordat we vooruitkijken, is het ook goed te beseffen waar we vandaan komen. Endegeest, was als psychiatrisch centrum een besloten instelling maar het landgoed was opengesteld voor wandelaars. Het gebied was bedoeld voor zorg, maar daardoor deels permanent bewoond. De open en groene omgeving van het kasteel c.a. werd decennia in standgehouden als weldadige omgeving voor patiënten. Sterker nog: de functie als zorginstelling is eind 19e eeuw bedacht om het Kasteel en landgoed als monument in stand te kunnen houden. Een verdienmodel, zou je kunnen zeggen. Maar, dát verdienmodel is niet meer.
Als we niks doen
Er is groeiende onrust in het dorp, dat “zo’n ontwikkelaar de gemeente om de vinger windt om het gebied te gaan bebouwen”. Wij krijgen vragen of we nieuwbouw tegen willen houden. Dat zien wij anders. Immers, ook het huidige, geldende bestemmingsplan laat ruimte voor nieuwbouw met een “maatschappelijke functie”. Op de plekken waar gebouwen stonden en op plekken waar nu gebouwen staan die anno 2020 niet meer voldoen. In totaal kan er zelfs worden uitgebreid tot een maximum van 12% bebouwing.
Onze gemeente Oegstgeest gaat rond juni 2020 een nieuw bestemmingsplan aan de Gemeenteraad presenteren, Gemeente Leiden heeft ook nog belang als grondeigenaar in het gebied, Rivierduinen gebruikt delen van het gebied, maar trekt zich gefaseerd terug en dan is er het eigendom van Oudendal. Deze heeft in afgelopen jaren vastgoed gekocht in het gebied. Oudendal kocht (privaat) eigendom van de gemeente Leiden, inclusief de oude Julianaschool, Kasteel, Entreegebouw en Bos aan de Endegeesterlaan. Complexe belangen, waar VOO graag constructief in meestuurt. Juist de instandhouding van de waarden in het gebied die aansluiten bij de waarden van VOO en veel inwoners, te weten de monumenten, open ruimte en het groen, hebben een toekomstvisie nodig, waarin inkomsten mogelijk zijn om het oude en waardevolle te bewaren.
Als we nieuwe ontwikkelingen per definitie zouden willen tegengaan, zullen gebouwen verder achteruitgaan en uiteindelijk niet meer overeind kunnen blijven.
Endegeest als cultureel erfgoed: wat zouden wij doen?
De vereniging VOO, met 700 leden, is in 1987 opgericht onder meer om de ruim 100 monumentale gebouwen in ons dorp in stand te houden. Een dorp met 2 Kasteelmonumenten, daar moet je zuinig mee omgaan! Wij kiezen voor een goede samenwerking met de ontwikkelaar, die dat ook op prijs stelt.
Onze claim richting gemeente en ontwikkelaar is allereerst om een Samenhangende Visie te maken, met functies en bouwplannen die passen bij het gebied en die elkaar logisch versterken. Dus eerst een plan, dan een goed gesprek met het volk en dan pas besluiten.
We zijn voor een Open Actief Park, met ruimte voor recreatie voor inwoners van Oegstgeest.
We willen de Zichtlijnen op het Kasteel vanuit Noord en Zuid behouden. We willen behoud van een viertal monumenten: Bos Endegeesterlaan, Kasteel en omliggend park, Entreegebouw (waar vroeger de portier zat) en het woonzorggebouw aan de Spechtlaan. Gelukkig geniet het KasteelPark bescherming als landgoedbiotoop en is een deel opgenomen in het NatuurNetwerkNederland. Oegstgeest is hier publiekrechtelijk aan gebonden. Voor het Entreegebouw zoeken we een nieuwe functie. Nieuwbouw van zorgwoningen op de plek van bestaande en recent verdwenen bebouwing lijkt logisch. Hier lijkt ook veel vraag naar vanuit het dorp.
En wat moeten we niet doen?
We zijn tégen de neiging om deelbesluiten te nemen. En tegen een salamitactiek om stap voor stap functies in het gebied te “dumpen”, die niet passen bij de monumentale karakter van Kasteel en Park. Het argument dat sommige functies elders geen plek (zouden) kunnen krijgen wijzen wij af.
VOO wil geen bebouwing in het bos aan de Endegeesterlaan. We kunnen dit bos wel beter ontsluiten om in te wandelen en zo aan te sluiten bij de Kempenaerstraat.
Met vriendelijke groet,
Rob Sturm
Voorzitter VOO
Note: deze brief is gepubliceerd in de Oegstgeester Courant van 8 januari 2020
Klik hier om uw eigen tekst toe te voegen
