Het beschermd dorpsgezicht, Nassaulaan 41-43 en de Vereniging Oud Oegstgeest Ten gevolge van een omissie van de gemeente Oegstgeest kan voor Nassaulaan 41-43 een bouwaanvraag worden gehonoreerd voor een dakverhoging die in strijd is met het beschermd dorpsgezicht. Overal in Oegstgeest worden huizen verbouwd. Daarvoor moet bij de gemeente een vergunning worden aangevraagd. De bouwaanvraag moet om te beginnen voldoen aan het vigerende bestemmingsplan. Indien het daaraan niet voldoet kan er een artikel 19 procedure worden gevolgd, waarna alsnog de vergunning kan worden verleend. Daarnaast bekijkt de welstandscommissie het bouwplan. Anders dan de naam aangeeft, kan de commissie alleen kijken naar details die het betreffende pand verstoren, en kijkt zij niet naar details die de omgeving verstoren. De monumentencommissie buigt zich over een bouwplan indien het gaat om een gemeentelijk monument. In 1987 is het paarse boek van de Vereniging Oud Oegstgeest verschenen, ‘Voorstel tot aanwijzing van waardevolle gebouwen c.a.’. Hierin zijn de panden Nassaulaan 35 t/m 43, ontworpen door de Oegstgeester architect A.P.L. Bles, als ‘beeldondersteunend’ aangemerkt omdat zij zich goed voegen in de noordelijke wand van de Nassaulaan, ‘vooral in relatie met de woningen 29, 31 en 33 door hun hoofdvorm, materiaalbehandeling en kleurstelling.’ Nummer 35 is een vrijstaande woning, de andere twee panden zijn twee onder een kap-woningen, waarbij 37-39 en 41-43 identiek zijn. De woningen 29, 31 en 33 zijn in de nota als ‘karakteristiek’ aangemerkt. De genoemde nota is de basis geweest voor de aanwijzing van gemeentelijke monumenten. Het pand Nassaulaan 41-43 is geen gemeentelijk monument. Het ligt wel in de Oranjewijk, een beschermd dorpsgezicht. Op 2 maart 2006 heeft de gemeenteraad van Oegstgeest besloten om de Kerkwijk en de Oranjewijk aan te wijzen als Beschermd Dorpsgezicht. Dit is weliswaar een voorbereidingsbesluit, maar het geeft dit gebied al een beschermde status. Om de beschermde dorpsgezichten ook in de toekomst te kunnen effectueren, moeten de bestemmingsplannen worden aangepast. In de toelichting op het Raadsbesluit van 2 maart 2006 worden deze toegezegd voor het voorjaar van 2007. Op 15 maart 2006 verschijnen de officiële mededelingen van de gemeente in de Oegstgeester Courant, ter uitvoering van het Raadsbesluit van 2 maart 2006. Hierin staat over deze voorbereidingsbesluiten onder meer: ‘In afwachting van de aanwijzing van het gebied Oranjewijk tot beschermd dorpsgezicht, dient het voorbereidingsbesluit als instrument voor de gemeente om bouwaanvragen die in strijd zijn met de te beschermen cultuurhistorische waarden, te kunnen aanhouden.’ Soortgelijke passages komen voor in de raadsstukken met betrekking tot de voorbereidingsbesluiten. In maart 2007 (week 12) staat bij de officiële gemeentelijke mededelingen het bericht dat er voor Nassaulaan 43 een bouwplan is ingediend. Informatie op het gemeentehuis leert dat dit plan, een verhoging van het dak, gezamenlijk met nr. 41, in strijd is met het toekomstig beschermd dorpsgezicht voor de Oranjewijk. De VOO reageert direct met deze zienswijze naar de gemeente. De welstandscommissie besluit niettemin om positief advies te geven. Vervolgens hebben de voorzitter van de VOO en een lid van de Monumentencommissie een gesprek over deze kwestie met de wethouder. Daaruit vloeit de afspraak voort dat de gemeente een rondetafelgesprek zal organiseren tussen verontruste omwonenden (leden van de VOO) en indieners van de gewraakte bouwplannen. Het gesprek wordt echter door de wethouder afgezegd omdat de architect er niets in ziet. Het bestuur van de VOO voelt dat er iets niet goed gaat en schrijft opnieuw een brief aan het College van B&W, met het dringende verzoek om geen bouwvergunningen af te geven die in strijd zijn met het beschermd dorpsgezicht. Daarbij haalt de VOO de tekst aan van de clausule bij het voorbereidingsbesluit van 2 maart 2006: “In afwachting van de aanwijzing van het gebied Oranjewijk tot beschermd dorpsgezicht door het college dient het voorbereidingsbesluit als instrument voor de gemeente om bouwaanvragen die niet passen binnen de toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen en niet passen binnen het in ontwikkeling zijnde bestemmingsplan Oranje Nassau (…), te kunnen aanhouden gedurende de geldigheidsduur van dit voorbereidingsbesluit.” Meer in het bijzonder vraagt de VOO om vooralsnog geen vergunning af te geven voor het project Nassaulaan 41 en 43. Op 30 mei 2007 ontvangt de VOO bericht dat er voor Nassaulaan 41 een bouwvergunning is verleend. Voor Nassaulaan 43 wordt een artikel 19 procedure gestart i.v.m. een aanbouw aan de achterzijde. Op de in de brief van 13 mei 2007 door de VOO gehanteerde argumenten betreffende het beschermd dorpsgezicht wordt in het geheel niet ingegaan. Desgevraagd verneemt de voorzitter van de ambtenaar dat de door de VOO veronderstelde bescherming over het aanhouden van strijdige bouwaanvragen, helemaal niet meer bestaat. Deze is afgelopen na het verstrijken van een termijn van een jaar na maart 2006. De termijn had praktisch gesproken wel kunnen worden verlengd, maar het College heeft hiertoe geen stappen gezet, in afwachting van de komst van een bijgesteld bestemmingsplan. Wethouder de Kok bevestigt dit op 3 juni in een gesprek met de voorzitter van de VOO. Hiermee is ingaande 2 maart 2007 een gat ontstaan in het toetsingskader om de als beschermde dorpsgezichten aangemerkte gebieden daadwerkelijk te beschermen en lijken de aanvragers van deze bouwvergunningen aan het langste eind te trekken. Het bestuur van de Vereniging Oud Oegstgeest is verbijsterd. Jarenlang heeft de VOO immers gestreden voor het beschermen van diverse beschermenswaardige dorpsgezichten in Oegstgeest. Uiteindelijk heeft de Raad van Oegstgeest daarmee van harte ingestemd. Het besluit om formeel de procedure op gang te brengen is genomen in maart 2006. Vanaf die datum genieten de gebieden voorlopige bescherming. Dat ‘voorlopig’ blijkt nu te hebben geduurd tot maart 2007. Op 8 juni heeft het bestuur van de VOO haar ongenoegen hierover in een brief aan het gemeentebestuur kenbaar gemaakt. Naar aanleiding van onze brief van 13 mei, heeft B&W nu besloten opnieuw een voorbereidingsbesluit aan de raad voor te leggen om de voorlopige bescherming weer te effectueren. Het kwaad is echter al geschied: voor Nassaulaan 41 is een bouwvergunning afgegeven, voor Nassaulaan 43 is dit ook te verwachten. De opening van de Wijttenbachweg Reeds op 15 juni 1989 heeft de VOO verzocht het eerste stuk van de Wijttenbachweg weer open te stellen. Ook onze leden de heer en mevrouw Wuisman, die op het Oude Raadhuis nabij dit stuk van de weg wonen, hebben zich hier zeer voor ingespannen. Op 24 mei 2007 was het zover. Het stukje is feestelijk heropend door de wethouder, de buurman en de secretaris VOO. Als blijk van waardering heeft de VOO daarbij een onderzoek van een van de leden aan de wethouder aangeboden inzake de naam ‘Wijttenbachweg.’ Dit artikel zal in het volgende nummer van ons tijdschrift worden opgenomen. Helaas is aan de belangstellenden bij die gelegenheid niet verteld dat de weg buiten de schooltijden weer zou worden afgesloten. Dit hield verband met een nieuw hek voor de Duinzichtschool dat nog niet was geleverd. Inmiddels is de fietssluis gereed en staat er een nieuw hek dat alleen het schoolplein afsluit. U kunt er dus weer langs. Expositie in gemeentehuis Oegstgeest In het gemeentehuis van Oegstgeest is op dit moment een expositie over de Haarlemmertrekvaart, naar aanleiding van het 350-jarig bestaan ervan. De kleine en fijne tentoonstelling bevindt zich in de twee muurvitrines in de hal. Miep Smitsloo-de Graaff, schrijfster van het boek Tussen Tol en Trekvaart, heeft uit eigen collectie diverse voorwerpen ter beschikking gesteld die betrekking hebben op het tolhuis en de Trekvaart. De expositie is ingericht door de schrijfster en Saskia Baatenburg de Jong, voorzitter van de kunstadviescommissie. Expositie in Museum De Zwarte Tulp in Lisse Ook in het zeer bezienswaardige museum De Zwarte Tulp is een expositie over de Trekvaart te zien. De titel luidt: Historie Trekvaart Haarlem-Leiden. Deze duurt nog tot 30 september 2007. Museum de Zwarte Tulp is gehuisvest in een mooi gerestaureerd oud gebouw in het hart van Lisse, dat vroeger als bollenschuur dienst heeft gedaan. Het toont de geschiedenis van de Bloembollenstreek en het ontstaan en de ontwikkeling van de bloembollencultuur. Het museum is van dinsdag t/m zondag geopend van 13.00 uur tot 17.00 uur. Adres: Grachtweg 2a, 2161 HN Lisse, tel: 0252 417900. www.museumdezwartetulp.nl Open Monumentendagen op 8 en 9 september 2007 In het tweede weekend van september worden de jaarlijkse open monumentendagen gehouden. Het thema is: 20e eeuwse monumenten. In Oegstgeest is de Pauluskerk, een 20e eeuws rijksmonument en 75 jaar oud, geopend op 8 september, evenals enkele oudere monumenten: kasteel Oud-Poelgeest, kasteel Endegeest en het gemeentehuis. In kasteel Endegeest en in het gemeentehuis worden rondleidingen gegeven. In kasteel Endegeest wordt speciale aandacht gegeven aan het 700-jarig bestaan van het kasteel, er is een troubadour en er worden producten van het landgoed verkocht. In het gemeentehuis komt een expositie over de aanleg van het Wilhelminapark en het Oranjepark, verzorgd door gemeentearchivaris Carla de Glopper. In het Leidse boekje van Open Monumentendagen wordt een fietstocht langs diverse bezienswaardigheden in Oegstgeest opgenomen. De Afdeling Historie De Afdeling Historie van onze Vereniging is op zoek naar nieuwe mensen die het interessant vinden om zich te verdiepen in (details van) de geschiedenis van Oegstgeest. De afdeling komt drie of vier keer per jaar bij elkaar en voert gezamenlijk of individueel opdrachten uit die o.a. voortvloeien uit vragen aan de Vereniging. De afdeling schrijft bij gelegenheid artikelen voor het tijdschrift en adviseert de hoofdredactie. Voor meer informatie kunt u terecht bij de secretaris. Lancering website Geschiedenis van Zuid-Holland Op donderdag 21 juni 2007 wordt in Delft de website Geschiedenis van Zuid-Holland gelanceerd, het resultaat van een samenwerkingsverband van het Nationaal Archief, de Kring van Zuid-Hollandse Archivarissen en het Erfgoedhuis Zuid-Holland. De openingshandeling wordt verricht door Jan Franssen, Commissaris van de Koningin in Zuid-Holland. Zoeken… in de Zuid-Hollandse archieven De website brengt de geschiedenis van Zuid-Holland en de daarmee verbonden archiefcollecties onder de aandacht van een breed publiek. Op de site zijn historische verhalen te vinden, die door bijzondere archiefstukken tot leven worden gebracht. Een integrale zoekfunctie maakt het mogelijk in de online collecties van een groot aantal deelnemende archieven te zoeken. Verhalen over historische onderwerpen, thema’s en alle Zuid-Hollandse gemeenten Bezoekers van de site kunnen de geschiedenis van Zuid-Holland ontdekken aan de hand van een groot aantal verhalen. Over Romeinen en Germanen, monniken en ridders, de VOC en de Reformatie, maar ook over turfwinning, de opkomst van de radio en sport. Ook komen alle meer dan tachtig Zuid-Hollandse gemeenten aan bod, van Alblasserdam tot aan Zwijndrecht. Bijzondere archiefstukken Al deze verhalen worden geïllustreerd door bijzondere archiefstukken. Deze zijn afkomstig uit het Nationaal Archief en uit een groot aantal Zuid-Hollandse archieven en vaak speciaal voor de website gedigitaliseerd. Het gaat om bijzonder gevarieerd materiaal. Zo zitten er (pagina’s van) middeleeuwse manuscripten bij, maar ook het reglement van een vluchtelingenkamp in Gouda, dat in 1914 geopend werd voor Belgische vluchtelingen. Andere voorbeelden zijn het notitieboekje dat Johan de Witt bij zich droeg toen hij in 1672 vermoord werd en een lijst met overlevenden van de schipbreuk van VOC schip “De Zoetigheid” uit 1722. Kaartencollecties gedigitaliseerd Speciaal voor de website is in het Nationaal Archief het Zuid-Hollandse kaartmateriaal – meer dan 2800 kaarten – uit de collecties Hingman en Ernsting digitaal gefotografeerd. In beide collecties gaat het voornamelijk om gedrukte kaarten, maar er zijn ook prachtige manuscripten bij. De kaarten geven een goed beeld van het veranderende landschap vanaf de 16de eeuw tot en met de 19de eeuw en zijn voor de kaartenliefhebber een bron van informatie en genoegen. In digitale vorm is de collectie nu voor iedereen toegankelijk. Digitale collecties Zuid-Hollandse archieven doorzoekbaar Een belangrijk doel van de website is de digitale toegankelijkheid van de Collectie Zuid-Holland te verbeteren. Om dit te realiseren is een integrale zoekmachine ontwikkeld waarmee met één druk op de knop de digitale collecties van een groot aantal deelnemende archieven doorzocht kunnen worden. Dit biedt grote voordelen bij het verrichten van historisch onderzoek. Indien u aanwezig wilt zijn bij de lancering van de website op donderdag 21 juni om 15.00 uur, dan graag een e-mail naar Marloes Wellenberg, webredacteur Geschiedenis van Zuid-Holland. Ook voor verdere vragen kunt u bij haar terecht. Tel. 015 215 43 81 of e-mail . Vanaf 21 juni 2007: www.geschiedenisvanzuidholland.nl
